italiano
De Sint Bernardus Abdij in Aduard
 |
| Afbeelding 8:
De raamordening in de zuidgevel van de Hervormde kerk te Aduard: grote lichtvensters in de bovenzone en kleine ontluchtingsvensters in de benedenzone. |
Aan de noordkant zijn tekenen, dat er vroeger tegen dit gebouw iets aangebouwd is, misschien de kapel (gezien de grootte van de doorgangsboog). De uitbouw (met daarin de trap naar het zoldergewelf) is pas in 1924 bij de restauratie aangebracht.
 |
| Afbeelding 9:
De Hervormde kerk te Aduard, noordzijde |
Binnen valt meteen op, dat de kerk in twee gedeelten is verdeeld: het gedeelte aan de zijde van de ingang was tot en met de vorige eeuw de school. De meester, die tevens koster en voorzanger was, woonde boven de school.
De vlakverdeling van de muren is interessant: vensters met daartussen nissen met siermetselwerk, typerend voor de romano-gotische bouwstijl.
Zeer zeldzaam zijn de geglazuurde gewonden raamprofielen.
Het houten tongewelf is bij de restauratie van ruim 60 jaar geleden aangebracht en beschilderd door Jacob Por.
Het orgel is in 1908 gebouwd door Marten Eertman, logementhouder en een zeer verdienstelijk orgelbouwer/ reparateur uit Noordwolde (Gr.).
 |
| Afbeelding 10:
Interieur Hervormde kerk te Aduard, westelijke richting |
De preekstoel is in 1723 ter gelegenheid van een restauratie geschonken door Evert Joost Lewe van Aduard. Hij liet zich daarop wel voorstaan, getuige de leeuwen onder op de lessenaars en het wapenschild aan de voorkant van de preekstoel met twee keer het wapen van Aduard (een geblokte schuine balk met de abtsstaf) en twee keer een leeuw met in het hartschild weer een leeuw. Boven op de preekstoel staat op twee borden de volgende tekst:
auspiciis illust ac gener. V.E.I. Lewe Aduard dom templum h.renovatum Ao. Christi MDCCXXIII
Het achterste gedeelte van de kerk, van de rest afgescheiden door een hek, was gereserveerd voor de familie Lewe van Aduard. Daar bevonden zich de overhuifde herenbank met het wapen van Lewe en van de familie van Berum.
 |
| Afbeelding 11:
Interieur Hervormde kerk te Aduard, oostelijke richting. (Vóór de restauratie) |
Evert Joost Lewe was in 1698 getrouwd met Christina Emerantiana van Berum. Voor de bank liggen hun grafstenen, een van Christiana, overleden in 1740, en een voor haar echtgenoot, overleden in 1753.
Ook de twee halbanken aan weerszijden van de Herenbank zijn voorzien van leeuwekoppen.
Om het bruine meubulair beter te laten uitkomen werden bij de restauratie van 1723 de wanden wit gekalkt. Bij de restauratie van 1917-1928 werd die laag verwijderd en kwam weer de oude romano-gotische struktuur met de kloostermoppen tevoorschijn.
Achter de linker halbank staat in een nis de grafsteen van Bijter van Rees, de zuster van prior Stephanus van Rees en huisvrouw van Balser van Arnhem, zoals het randschrift luidt. Bijter is gestorven in 1567. De grafsteen dekte een graf in de noorder dwarsarm van de grote Abdijkerk. Waarom werd zij daar, op die plek begraven?
De luidklok in die aparte klokkestoel op het dak (Cisterciënzer kloosters kenden geen aparte klokketoren bij de kerk) is in 1554 door Gerrit van den Dam op last van de 31ste abt, Godefridus van Arnim gegoten.
Begin 17e eeuw, bij de uitverkoop van "Roomse" goederen is de klok verkocht naar Duitsland en heeft daar tot 1924 in een kerk in Wolfenbüttel gehangen.
Door een toeval is hij daar ontdekt door de heer Camphuis uit Den Haag, die (mits hij een copie bekostigde) de klok mee terug kon kopen. Hij schonk daarop de klok weer aan Aduard.
In de oorlog werd de klok weer naar Duitsland getransporteerd, maar gelukkig niet omgesmolten.
Na de oorlog werd deze klok opgespoord in Keulen en toen kwam hij, hopelijk nu voorgoed, weer terug waar hij thuis hoort: op de Abdijkerk in Aduard.
 |
| Afbeelding 12:
De westzijde van de kerk met gietijzeren torenbekroning (1862/1863) werd tijdens de restauratie van 1917-1928 teruggebracht tot een meer oorspronkelijke gemetselde klokkestoel |
Uit: De Sint Bernardusabdij in Aduard
met illustraties uit "Een klooster drie dorpen", 1992; Uitg. Profiel, Bedum
