'Bewakers' oude panden vieren jubileum (Uit: Nieuwsblad van het Noorden, maandag 6 juli 1998)
ADUARD - Door velden met manshoog riet banen de bestuurders, voormalige bestuurders en vrienden van de Stichting tot behoud van Aduarder Monumenten zich een weg. Hier en daar stopt men om te luisteren naar een winterkoninkje of een rietgors. De excursie werd gisteren georganiseerd ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de stichting.
Het oorspronkelijk plan om vanuit de kerk van Fransum een wandeltocht te maken, ging niet door omdat de kerk niet vrij was. Naarstig werd gezocht naar een alternatief. P. Cnossen, provinciaal bioloog en verantwoordelijk voor het beheer van een aantal natuurgebieden in Groningen, was bereid een excursie over het zogenaamde Stort aan de Spanjaardsdijk bij Aduard te verzorgen.
Het Stort is ontstaan in de jaren zestig. Bij de afgraving van het Van Starkenborgh-kanaal werd vrijgekomen baggerspecie in depots opgeslagen, Deze terreinen werden van een hoge kade voorzien, waarin vervolgens de bagger werd gestort. Daarna werd de natuur in de meeste van deze depots vrij spel gelaten. In de loop der jaren kregen deze terreinen een zeer gevarieerde plantengroei. Het Stort, ongeveer 25 hectare groot, ontwikkelde zich tot een waardevol natuurgebied. Normaal is het terrein niet toegankelijk voor publiek. Soms wordt er broedvogelonderzoek verricht. Slechts bij uitzondering worden groepen toegelaten.
De Stichting tot behoud van Aduarder Monumenten werd op 1 juli 1988 opgericht door L. Vonk en W. Smit. Directe aanleiding was het pan om het pand te slopen, waarin nu het gerenommeerde Aduarder restaurant Onder de Linden gevestigd is. Het zou plaats moeten maken voor een aantal ouderenwoningen. "Om half tien 's avonds startten we een handtekeningenactie", vertelt 'strijder van het eerste uur' Smit. "Twee weken later overhandigden we de toenmalige burgemeester Blok ruim duizend handtekeningen." Het pand werd niet gesloopt.
Nu, tien jaar later, spant de Aduarder Monumenten zich nog steeds in voor het instandhouden van niet op monumentenlijst staande, maar daarom niet minder karakteristieke panden. "De afgelopen jaren hebben we veel weten te bereiken", stelt voorzitter M. IJzerman. "Maar klaar zijn we nog niet", vult mevrouw D. Vonk, secretaris van de Stichting, aan. "De komende jaren willen we in ieder geval proberen in overleg met de gemeente een aantal panden op een soort monumentenlijst te krijgen, waardoor ze in ieder geval niet gesloopt worden."
Een andere doelstelling die de monumentenstichting zich voor de toekomst gesteld heeft, is het uitbreiden van de adviserende functie naar particuliere bezitters van monumenten. "Eigenlijk zou er een soort historische makelaardij moeten komen", stelt Jetze Dijkstra, oud-bestuurslid. Aangevuld met advies van de stichting zou deze makelaar vraag en aanbod van monumentale panden bij elkaar moeten brengen.