'Expositie over Middeleeuwen kun je wel aan Greenaway overlaten' (Uit: Nieuwsblad van het Noorden, zaterdag 23 september 2000)
Gisteren maakte het Groninger Museum bekend dat het in april volgend jaar een expositie over de Middeleeuwen in Noord-Nederland houdt. De internationaal vermaarde regisseur Peter Greenaway zal de tentoonstelling inrichten.
Van onze kunstredacteur
MANNUS VAN DER LAAN
GRONINGEN - Peter Greenaway neemt in het kunstenveld een bijzondere plaats in. De Engelse alleskunner, die ooit begon als schilder, in de jaren '80 doorbrak als filmer en ook enkele opvallende theater- en operaproducties op zijn naam heeft staan, is vooral bekend geworden door de overdadige, buitenissige enscenering en de complexe vertelstructuur van zijn werk. Hij is geobsedeerd door thema's als vergankelijkheid en het menselijk lichaam. Dat bracht hij tot uitdrukking in films als The Cook, The Thief, His Wife & Her Lover (1989) en Prospero's Books (1991). Ook zijn opera's Rosa (1995) en Writing to Vermeer (1999), waarin hij samenwerkte met de Nederlandse componist Louis Andriessen, trokken de aandacht door de overdonderende visualisering.
Greenaway heeft een sterke band met Nederland. De meeste films van hem werden geproduceerd door Kees Kasander, die in het Groninger Museum zijn tentoonstellingsconcept uitvoeren. Ook museumdirecteur Kees van Twist heeft wel eens met Greenaway gewerkt.
In zijn vorige functie als hoofd kunst van de AVRO, bracht hij Greenaway en Andriessen tien jaar geleden samen in een aflevering van de televisiereeks Not Mozart.
Van Twist heeft Greenaway gevraagd om de tentoonstelling over de Middeleeuwen in te richten omdat hij een fascinatie heeft voor het tijdperk. Van Twist: "Zo'n tentoonstelling moet je laten inrichten door iemand die affiniteit met het thema heeft."
Greenaway richtte in 1991 in Museum Boymans-Van Beuningen in Rotterdam al eens eerder een tentoonstelling in, over het menselijk lichaam. Daarin exposeerde hij onder andere levende naakten in vitrines. Van Twist: "In Rotterdam had hij de vrije hand. Dat heeft hij in Groningen niet. Inhoudelijk wordt de tentoonstelling samengesteld door mediëvisten."
De tentoonstelling Hel en hemel - De Middeleeuwen in het Noorden valt binnen liet kader van de grote manifestatie Via Dorkwerd, waarin het verleden, heden en de toekomst van het Noord-Nederlandse terpenlandschap zal worden belicht. Het Groninger Museum neemt het verleden voor zijn rekening. Op de expositie zal Greenaway vooral de dreiging van water, die tijdens de Middeleeuwen voortdurend voelbaar was, ensceneren. De voorwerpen die worden getoond, uiteenlopend van boeken, oorkonden, kledij tot keukengerei, komen uit de collectie van het Groninger Museum, diverse archieven, musea en andere collecties. Een deel ervan is afkomstig uit archeologische opgravingen van het klooster van Aduard, dat in de Middeleeuwen het grootste was in Noord-Europa. "Het gebied had in de Middeleeuwen een heel intensieve cultuur", zegt Van Twist.
Dat het Groninger Museum een tentoonstelling over de Middeleeuwen organiseert mag enige verbazing wekken. Van Twist vindt evenwel dat zo'n expositie wel degelijk past in het vooruitstrevende tentoonstellingsbeleid van het museum.
"We hebben niet alleen de plicht om moderne kunst te brengen, maar we moeten ook ingaan op de historie. Door Peter Greenaway het concept van de tentoonstelling te laten leveren, wordt het toch typisch iets van het Groninger Museum. Hij zal een omgeving creëren waarin de bezoekers zich echt in de Middeleeuwen zullen voelen. Dat kun je wel aan Greenaway overlaten."